Кажне калыкын шке национальный геройжо уло. Марий калыкна тале шӱлышан Мамич-Бердейым, Акмазикым, Акпатырым, Болтушым (Полтышым), Камайым, Ош Пондашым, Пашканым да тулеч ятыр молымат шарна. Нунын лӱмышт калыкын пиалан илышышт верч кучедалме дене чак кылдалтын.

Марий кундемнан ик эн сылне ойыртемже – тиде ото. Кавашке виктаралтше вийже дене вер-шӧрын рӱдыжӧ семын тудо марий тӱнянам кӱшкӧ нӧлта.   Садер лоҥгаште верланыше ялым, кумда пасум, олык лапым, лыкын-лукын йогышо эҥерым, кава тӱрысӧ канде чодырам – чылажымат шинчалан койдымын ото шкеж дене кылден, ший гай волгыдо канде кавасе ош кече дене иктыш уша.

С. Г. Чавайн лӱмеш калыкле книгагудын краеведений пӧлкаштыже  лӱмлӧ режиссер, драматург, Россий Федерацийысе  да Марий Эл Республикысе  сымыктышын сулло пашаеҥже Сергей Иванович Ивановын шочмыжлан 90 ий темме лӱмеш пӧлеклалтше книга ончерым погымо.

Шукерте огыл, пытартыш жапыште возымаште шке мастарлыкшым шуарыше, Ираида Букетова-Алвийын кокымшо книгаже ош тӱням ужын. «Помни своих, и не только…» савыктыш Ӧтӧгӧн тукымлан пӧлеклалтше авторын кокымшо пашаже. Книгам шергалмек, авторын ойлымашыже-влак дене пырля А. Александровын «Йогыландий» йомак-повестьше, Сайн-эрге Сайгелдын дневникше дене палыме лияш лиеш. Кугу верым фото-влаклан ойырымо. Пагалыме лудшына-влак, у книга дене С.Г. Чавайн лӱмеш калыкле книгагудышто палыме лийын кертыда.