С. Г. Чавайн лӱмеш калыкле книгагудын краеведений пӧлкаштыже Марий тиште кечылан (День марийской письменности) книга ончерым чумырымо. Книга ончер 20 декабрь  марте шуйна.

Пагален ӱжына!

Марий тиште кече.doc

Мый, 9 ияш лиймекем, школышко тунемаш пурышым. Чыла буква-влакым кок кечыште пален пытарышым, Кавриш Элексей, кӱтӱзӧ, ончыктыл пуыш. Школышто 4 ий тунемым. Вара 1902 ийыште Унчышко (Уньжинская центральная черемисская школа) тунемаш кайышым. Тушто кок ий тунемым. 1904 ийыште Озаҥысе семинарийышке тунемаш пурышым. Почеламутым семинарийын 1-ше классыште тунеммем годым возаш тӱҥальым. Эн ончыч Ушинскийын «Летом» манме почеламутшым рушла гыч марлашке савы- рышым.

С. Г. Чавайн лӱмеш калыкле книгагудын краеведений пӧлкаштыже писатель-классик, туныктышо Никандр Филиппович ИЛЬЯКОВЫН (1913-1967), шочмыжлан – 105 ий темме лӱмеш  («Ӹлымыжы годымок классик маныныт») книга ончерым чумырымо.

Книга ончер 25 ноябрь марте шуйна.

Пагален ӱжына!

С. Г. Чавайн лӱмеш калыкле книгагудын краеведений пӧлкаштыже  марий калыкын автономный областьшым ыштыме нерген декретым лукмо кечылан (1920) «Цвети, мой край мари!» книга ончерым чумырымо.

Книга ончер 15 ноябрь марте шуйна.

Пагален ӱжына!

С. Г. Чавайн лӱмеш калыкле книгагудын краеведений пӧлкаштыже писатель-классик, журналист, кусарыше М.Шкетанын (Яков Павлович Майоров) (1898-1937) шочмыжлан – 120 ий темме лӱмеш «Ойпогыжо – курымаш, нигунам ок тоштем» книга ончерым чумырымо.

Книга ончер 15 ноябрь марте шуйна.

2018 ий 25 октябрьыште 16-00 шагатлан С. Г. Чавайн лӱмеш калыкле книгагудын конференц-залыштыже «Марий краевед» клубын черетан погынымашыже лиеш. Тудо Самырык-влакын коммунист ушемыштлан 100 ий теме лӱмеш пӧлеклалтеш.  Нунын икымше погынышт 1918 ий 29 октябрьыште почылтын. Лач тиде кече комсомолын шочмо датыжлан шотлалтеш.

Кажне калыкын литературыштыжо сай произведений-влак радамыште эн сайже лиеш. Тудым шӧртньӧ фонд маныт. Марий прозышто тыгай произведений радамышке С. Г. Чавайнын «Элнет» романже пура.

С. Чавайнын прозыштыжо «Элнет» роман эн виян произведений семын ойыртемалтеш. Тудо писательын пытартыш, калык манмыла, йӱксӧ мурыжо лийын. Усталык шотышто эреак кушкын толшо писатель уло кӧргӧ вийжым, илыш йыжыҥым нергелен моштымыжым тиде романышкыже шыҥдарен.

… Ме чылан улына лишыл родо,

Акрет тукым ик ойыш ӱжеш.

Йылмынам, йӱланам она мондо –

Финн-угор калыкна вияҥеш…

Александр Петров

Пеш шукерте ожно Юл эҥер гыч Урал курык марте акрет калык илен. Тудым кызыт финн-угор калык маныт. Тиде лӱм ты тӱшкаш пурышо кок кугурак калыкын – финн да венгрын (вес семынже нуным угор маныныт) – лӱмышт гыч шочын. Финн-угор кугезе калык ончыч ик верыште илен, ик йӱлам кучен. Но эркын кыл лушкен, илен-толын, тӱрлӧ калык шарлен: финн, венгр, эстон, марий, мордва, удмурт, коми, карел, хант, манси, вепс, ижор, водь, лив, саам. Нуно чыланат родо-тукымлан шотлалтыт да йылмыштат ик тӱшкаш, ик ешыш пурат.

Сергей Григорьевич Чавайнын 130 ияш лӱмгечыжлан пӧлеклалтше «Элнет» роман гыч ужаш-влакым лудына» акцийыш ушнаш ӱжына!

2018-ше ийыште С. Г. Чавайнлан 130 ий темеш. С. Г. Чавайн лӱмеш книгагудо «Сергей Чавайнын «Элнет» романже гыч ужаш-влакым лудына» медиа-проектым илышыш шыҥдара.

«Элнет» романын ужашыжым лудын, видеош войзен, книгагудын сайтышкыже колтыза!

Проектым иктешлымеке, «Сергей Чавайнын «Элнет» романже гыч ужаш-влакым лудына» лӱман видеоресурсым ыштена, книгагудын официальный сайтыштыже да социальный сетьыште вераҥдена!

С. Г. Чавайн лӱмеш калыкле книгагудын краеведений пӧлкаштыже поэт, прозаик, драматург, публицист, кусарыше, туныктышо, марий литературылан негызым пыштыше Сергей Григорьевич Чавайнын (1888-1937) шочмыжлан – 130 ий темме лӱмеш «Марий калыкын онарле эргыже» («Национальный герой народа мари») книга ончерым чумырымо. Книга ончер 1 ноябрь марте шуйна.