2019 ий вӱдшор тылзын 11-ше кечынже Шернур районысо каныме да тӱвыра рӱдерыште, 1-ше №-ан Шернур кыдалаш школышто кумдан палыме киноактёр да марий поэт Иванов Кирилл Ивановичын – Йыван Кырлан шочмыжлан 110 ий темме лӱмеш «Эртыше да кызытсе саманысе илыш, тӱвыра да туныктымо паша» темылан пӧлеклалтше VI Республик кӱкшытан «Йыван Кырла лудмаш» шанче-практике конференций эртен.

Пленарный заседаний деч ончыч конференцийын участникше-влакым В. М. Васильев лӱмеш йылмым, сылнымутым да историйым шымлыше марий институтын директоржо Евгений Петрович Кузьмин саламлен, Йыван Кырла лудмашын кӱлешлыкшым палемден.

2019 ий 8 апрельыште 16-00 шагатлан С. Г. Чавайн лӱмеш калыкле книгагудын конференц-залыштыже «Марий краевед» клубын 117-ше погынымашыже лиеш. Клуб Театр идалык да М. Шкетан лӱмеш Марий калыкле драме театрын 100 ияш лӱмгечыжлан пӧлеклалтеш.

2019 ий – Россий президент Владимир Путинын увертарымыж почеш Театр идалык. 13 декабрьыште Россий Федерацийысе чыла регионышто Театр идалыкым торжественно почыныт. Марий Элыште тиде пайрем Э. Сапаев лӱмеш опер да балет академический театрыште эртен. 

С. Г. Чавайн лӱмеш калыкле книгагудын краеведений пӧлкаштыже поэт, киноактер ЙЫВАН КЫРЛАН (Иванов Кирилл Иванович) (1909-1943) шочмыжлан – 110 ий темме лӱмеш «Йыван Кырла – киноактер, поэт, гражданин» книга ончерым чумырымо. Книга ончер 2 апрель марте шуйна.

Пагален ӱжына!

Унчо (Шоруньжа) – финн-угор тӱнян 2019 ийысе  тӱвыра рӱдӧ верже. Тышке марий калыкын йӱла ойыртемжым ончаш, илыш радамже нерген пален налаш уна-влак толаш тыршат.

Ӱярня (март) тылзын икымше кечынже С. Г. Чавайн лӱмеш калыкле книгагудын пашаеҥышт да «У старт. 55+» проект негызеш марий йылмым тунемше-влак Унчыш унала мийышна. Ты илемысе калык поро, весела кумылышт да унам вашлийын моштымышт ден ойыртемалтыт. Арам огыл Унчо селалан тыгай кӱкшӧ лӱмым пуымо улмаш манын шоналтет.