Ик пушеҥгын,

Ик орлаҥгын

Улына ужар лышташ.

Финн да угор

Родо-тукым

Вож гай пеҥгыде лийшаш.

В. Крылов

Пеш шукерте ожно Юл эҥер гыч Урал курык марте акрет калык илен. Тудым кызыт финн-угор калык маныт. Тиде лӱм ты тӱшкаш пурышо кок кугурак калыкын – финн да венгрын (вес семынже нуным угор маныныт) – лӱмышт гыч шочын. Финн-угор кугезе калык ончыч ик верыште илен, ик йӱлам кучен, ик йылме дене ойлен. Но эркын-эркын кыл лушкен. Илен-толын, тӱрлӧ калык шарлен: финн, венгр, эстон, марий, мордва, удмурт, коми, карел, хант, манси, вепс, ижор, водь, лив, саам. Нуно чыланат родо-тукымлан шотлалтыт да йылмыштат ик тӱшкаш, ик ешыш пурат.

С. Г. Чавайн лӱмеш калыкле книгагудын краеведений пӧлкаштыже поэт Пет. Першутын (Петр Григорьевич Першуткин) (1909-1943) шочмыжлан – 110 ий темме лӱмеш  («Кутко патыр») книга ончерым чумырымо. Книга ончер  сентябрь мучаш марте шуйна.

Пагален ӱжына!

2019 ий 12 сентябрьыште Марий Эл Республикын Кугыжаныш архивыштыже «Летописец музыкальной жизни Марий Эл» лӱман йыргешке ӱстел эртыш. Тудо кумдан палыме музыковед, Россий Федераций да Марий Эл Республикысе тӱвыран сулло пашаеҥже Роза Вениаминовна Артищеван 85 ияш лӱмгечыжлан пӧлеклалте.

С. Г. Чавайн лӱмеш калыкле книгагудын краеведений пӧлкаштыже поэтессе, СССР писатель Ушем член, Марий АССР культурын заслуженный пашаеҥже Вера Ильинична Бояринован (1924-1996) шочмыжлан – 95 ий темме лӱмеш  («Сылнымутшо калык шӱмыштӧ») книга ончерым чумырымо. Книга ончер  июль мучаш марте шуйна.