Кажне калыкын литературыштыжо сай произведений-влак радамыште эн сайже лиеш. Тудым шӧртньӧ фонд маныт. Марий прозышто тыгай произведений радамышке С. Г. Чавайнын «Элнет» романже пура.

С. Чавайнын прозыштыжо «Элнет» роман эн виян произведений семын ойыртемалтеш. Тудо писательын пытартыш, калык манмыла, йӱксӧ мурыжо лийын. Усталык шотышто эреак кушкын толшо писатель уло кӧргӧ вийжым, илыш йыжыҥым нергелен моштымыжым тиде романышкыже шыҥдарен.

… Ме чылан улына лишыл родо,

Акрет тукым ик ойыш ӱжеш.

Йылмынам, йӱланам она мондо –

Финн-угор калыкна вияҥеш…

Александр Петров

Пеш шукерте ожно Юл эҥер гыч Урал курык марте акрет калык илен. Тудым кызыт финн-угор калык маныт. Тиде лӱм ты тӱшкаш пурышо кок кугурак калыкын – финн да венгрын (вес семынже нуным угор маныныт) – лӱмышт гыч шочын. Финн-угор кугезе калык ончыч ик верыште илен, ик йӱлам кучен. Но эркын кыл лушкен, илен-толын, тӱрлӧ калык шарлен: финн, венгр, эстон, марий, мордва, удмурт, коми, карел, хант, манси, вепс, ижор, водь, лив, саам. Нуно чыланат родо-тукымлан шотлалтыт да йылмыштат ик тӱшкаш, ик ешыш пурат.

Сергей Григорьевич Чавайнын 130 ияш лӱмгечыжлан пӧлеклалтше «Элнет» роман гыч ужаш-влакым лудына» акцийыш ушнаш ӱжына!

2018-ше ийыште С. Г. Чавайнлан 130 ий темеш. С. Г. Чавайн лӱмеш книгагудо «Сергей Чавайнын «Элнет» романже гыч ужаш-влакым лудына» медиа-проектым илышыш шыҥдара.

«Элнет» романын ужашыжым лудын, видеош войзен, книгагудын сайтышкыже колтыза!

Проектым иктешлымеке, «Сергей Чавайнын «Элнет» романже гыч ужаш-влакым лудына» лӱман видеоресурсым ыштена, книгагудын официальный сайтыштыже да социальный сетьыште вераҥдена!

С. Г. Чавайн лӱмеш калыкле книгагудын краеведений пӧлкаштыже поэт, прозаик, драматург, публицист, кусарыше, туныктышо, марий литературылан негызым пыштыше Сергей Григорьевич Чавайнын (1888-1937) шочмыжлан – 130 ий темме лӱмеш «Марий калыкын онарле эргыже» («Национальный герой народа мари») книга ончерым чумырымо. Книга ончер 1 ноябрь марте шуйна.

С. Г. Чавайн лӱмеш калыкле книгагудын краеведений пӧлкаштыже ученый-йылмызе, профессор Гурий Иванович Лаврентьевын  (1933-2016) шочмыжлан – 85 ий темме лӱмеш  («Служение науке и школе») книга ончерым чумырымо. Книга ончер 25 октябрь марте шуйна.

Пагален ӱжына!

С. Г. Чавайн лӱмеш калыкле книгагудын краеведений пӧлкаштыже ученый-агроном, ялозанлык науко доктор, академик, Сталинский премийын кок гана лауреатше, Всесоюзный ялозанлык науко академийын 1939-1951 ийласе вице-президентше Василий Петрович Мосоловын (1888-1951) шочмыжлан – 130 ий темме лӱмеш «Калык моктымо ученый» («Ученый российской величины») книга ончерым чумырымо. Книга ончер 15 октябрь марте шуйна.

Пагален ӱжына!

Мосолов на марийском.doc

С. Г. Чавайн лӱмеш калыкле книгагудын краеведений пӧлкаштыже писатель, артист, Марий АССР культурын заслуженный деятельже Арсий Волковын (Арсений Афанасьевич Волков) (1923-1996) шочмыжлан – 95 ий темме лӱмеш «Калыкын уста эргыже» («Талантливый сын своего народа») книга ончерым чумырымо.

С. Г. Чавайн лӱмеш калыкле книгагудын краеведений пӧлкаштыже музыкант, самодеятельный композитор, фронтовик, Марий АССР культурын заслуженный пашаенже Михаил Степанович Степановын (1923-1996) шочмыжлан – 95 ий темме лӱмеш «Мурыжо – курымашлык шарнымаш» («Его песни – навека») книга ончерым чумырымо. Книга ончер 15 сентябрь марте шуйна.

Пагален ӱжына!

С. Г. Чавайн лӱмеш калыкле книгагудын краеведений пӧлкаштыже поэт, издательстве пашаеҥ Гани Газизович Гадиатовын (1938-1995) шочмыжлан – 80 ий темме лӱмеш «Мыйын муро – илыш йӱк» книга ончерым чумырымо. Книга ончер 15 сентябрь марте шуйна.

Пагален ӱжына!

С. Г. Чавайн лӱмеш калыкле книгагудылан Ираида Букетова-Алвий «Помни своих» («Шарне шке тукыметым») книгам пӧлеклен. Автор ачажын, Аркадий Букетов-Сайнын, журналист да краеведын, мутмастар да туныктышын, шке тукымым шымлыме пашажым шуен. Тиде книгаште Морко район Эҥерӱмбал Шале ял гыч лекше Ӧтӧгӧн тукымын вияҥмыжым раш почын ончыктымо. Тиде тукым Россий мучко веле огыл, тыгак Германий, Израиль, Эстоний, Австралий эллаштат шарлен. Сандене книгам руш йылме дене возымо.